Από την Εφημερίδα των Συντακτών
Τον Οκτώβριο του ’64 στελέχη του ΚΚΕ που διαφωνούσαν με τη ρεβιζιονιστική στροφή του ΚΚΕ η οποία εκδηλώθηκε και με την -ψευδεπίγραφη- αποσταλινοποίηση έβγαλαν το περιοδικό «Αναγέννηση» σηματοδοτώντας τη γέννηση ενός χώρου της κομμουνιστικής Αριστεράς με αναφορές στην Κινεζική Επανάσταση και με οργανώσεις όπως η ΟΜΛΕ, το ΚΚΕ(μ-λ), το Μ-Λ.
Του Νίκου Σβέρκου
«Εναντίον
του οπορτουνισμού ή υπέρ του οπορτουνισμού, με το πραγματικά συνεπές,
συνειδητό, αποφασιστικό προοδευτικό κίνημα ή με το ψευτοπροοδευτικό
κίνημα. Τρίτη θέση δεν υπήρξε ποτέ, δεν υπάρχει και ούτε πρόκειται να
υπάρξει». Σε αυτές τις φράσεις από το πρώτο τεύχος του περιοδικού
«Αναγέννηση», που εκδόθηκε πριν από 50 χρόνια, τον Οκτώβριο του 1964,
υπάρχει το πολιτικό στίγμα του μαρξιστικού-λενινιστικού (μ-λ) κινήματος.
Ενός χώρου που έμελλε να «στεγάσει» όσους διατύπωναν την πλήρη αντίθεσή
τους στη «ρεβιζιονιστική στροφή» του ΚΚΕ, όταν σημειώθηκε η περίφημη
(εν πολλοίς ψευδεπίγραφη) «αποσταλινοποίηση».
Το διεθνές και εγχώριο πλαίσιο
Το 20ό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ενωσης τον Φεβρουάριο του 1956 και η 6η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς σηματοδοτήθηκαν από δύο ιστορικής σημασίας αποφάσεις. Ο μεν Νικίτα Χρουστσόφ ως ηγέτης του ΚΚΣΕ ολοκλήρωνε την «εκκαθάριση» του κόμματος από την παλαιότερη ηγετική ομάδα και κατακεραύνωνε τον Στάλιν στην ομιλία του «περί της προσωπολατρίας και των συνεπειών της».
Το δε ΚΚΕ ζούσε την επίδραση της «στροφής» αυτής πιο δραματικά. Καθώς είχαν προηγηθεί τα «γεγονότα της Τασκένδης» το 1955, ο Ζαχαριάδης, ο οποίος δεν συμμετείχε στις εργασίες της 6ης Ολομέλειας, χαρακτηρίστηκε «μικροαστός» που ασκούσε «στυγνή δικτατορία» και καθαιρέθηκε από γενικός γραμματέας. Τα 75 στελέχη του κόμματος, που συμμετείχαν στις εργασίες, προερχόμενα από χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, αποφάσισαν μεταξύ άλλων να οριστεί αντικαταστάτης του ο Απόστολος Γκρόζος, για λίγους μήνες, προτού αναλάβει τα ηνία ο Κώστας Κολιγιάννης.
Στο επίπεδο του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος διαμορφώνονται εκείνη την περίοδο δύο «γραμμές», καθώς σημειώνεται η μεγάλη διένεξη ανάμεσα στην Κίνα και τη Σοβιετική Ενωση. Η μεν πρώτη κατηγορεί την ηγεσία του ΚΚΣΕ ότι ακολουθεί υποχωρητική γραμμή απέναντι στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, η δε δεύτερη κατηγορεί τον Μάο Τσε-Τουνγκ ότι ασκεί «φιλοπόλεμη και εξτρεμιστική» τακτική.
Η έκδοση της «Αναγέννησης» το 1964, με εκδότη τον Ισαάκ Ιορδανίδη και υπεύθυνο σύνταξης τον Γιάννη Χοντζέα, αποτελεί επί της ουσίας την επικύρωση μιας εσωκομματικής διαμάχης που κρατούσε οκτώ χρόνια. Η απόφαση για την καθαίρεση του Νίκου Ζαχαριάδη προκάλεσε τριγμούς στο στελεχικό δυναμικό του παράνομου ΚΚΕ, που πλέον δρούσε μέσα από την ΕΔΑ, με αναλυτές της περιόδου να επισημαίνουν ότι οι αντιδράσεις στις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας συγκεντρώνονταν κυρίως σε πολλούς (περίπου τους μισούς) εξόριστους στον Αϊ-Στράτη αλλά και σε μεγάλη μερίδα των μελών του ΚΚΕ που είχαν καταφύγει σε ανατολικές χώρες.
Τον Οκτώβριο του ’64 στελέχη του ΚΚΕ που διαφωνούσαν με τη ρεβιζιονιστική στροφή του ΚΚΕ η οποία εκδηλώθηκε και με την -ψευδεπίγραφη- αποσταλινοποίηση έβγαλαν το περιοδικό «Αναγέννηση» σηματοδοτώντας τη γέννηση ενός χώρου της κομμουνιστικής Αριστεράς με αναφορές στην Κινεζική Επανάσταση και με οργανώσεις όπως η ΟΜΛΕ, το ΚΚΕ(μ-λ), το Μ-Λ.
Του Νίκου Σβέρκου
«Εναντίον
του οπορτουνισμού ή υπέρ του οπορτουνισμού, με το πραγματικά συνεπές,
συνειδητό, αποφασιστικό προοδευτικό κίνημα ή με το ψευτοπροοδευτικό
κίνημα. Τρίτη θέση δεν υπήρξε ποτέ, δεν υπάρχει και ούτε πρόκειται να
υπάρξει». Σε αυτές τις φράσεις από το πρώτο τεύχος του περιοδικού
«Αναγέννηση», που εκδόθηκε πριν από 50 χρόνια, τον Οκτώβριο του 1964,
υπάρχει το πολιτικό στίγμα του μαρξιστικού-λενινιστικού (μ-λ) κινήματος.
Ενός χώρου που έμελλε να «στεγάσει» όσους διατύπωναν την πλήρη αντίθεσή
τους στη «ρεβιζιονιστική στροφή» του ΚΚΕ, όταν σημειώθηκε η περίφημη
(εν πολλοίς ψευδεπίγραφη) «αποσταλινοποίηση».Το διεθνές και εγχώριο πλαίσιο
Το 20ό Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ενωσης τον Φεβρουάριο του 1956 και η 6η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς σηματοδοτήθηκαν από δύο ιστορικής σημασίας αποφάσεις. Ο μεν Νικίτα Χρουστσόφ ως ηγέτης του ΚΚΣΕ ολοκλήρωνε την «εκκαθάριση» του κόμματος από την παλαιότερη ηγετική ομάδα και κατακεραύνωνε τον Στάλιν στην ομιλία του «περί της προσωπολατρίας και των συνεπειών της».
Το δε ΚΚΕ ζούσε την επίδραση της «στροφής» αυτής πιο δραματικά. Καθώς είχαν προηγηθεί τα «γεγονότα της Τασκένδης» το 1955, ο Ζαχαριάδης, ο οποίος δεν συμμετείχε στις εργασίες της 6ης Ολομέλειας, χαρακτηρίστηκε «μικροαστός» που ασκούσε «στυγνή δικτατορία» και καθαιρέθηκε από γενικός γραμματέας. Τα 75 στελέχη του κόμματος, που συμμετείχαν στις εργασίες, προερχόμενα από χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, αποφάσισαν μεταξύ άλλων να οριστεί αντικαταστάτης του ο Απόστολος Γκρόζος, για λίγους μήνες, προτού αναλάβει τα ηνία ο Κώστας Κολιγιάννης.
Στο επίπεδο του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος διαμορφώνονται εκείνη την περίοδο δύο «γραμμές», καθώς σημειώνεται η μεγάλη διένεξη ανάμεσα στην Κίνα και τη Σοβιετική Ενωση. Η μεν πρώτη κατηγορεί την ηγεσία του ΚΚΣΕ ότι ακολουθεί υποχωρητική γραμμή απέναντι στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, η δε δεύτερη κατηγορεί τον Μάο Τσε-Τουνγκ ότι ασκεί «φιλοπόλεμη και εξτρεμιστική» τακτική.
Η έκδοση της «Αναγέννησης» το 1964, με εκδότη τον Ισαάκ Ιορδανίδη και υπεύθυνο σύνταξης τον Γιάννη Χοντζέα, αποτελεί επί της ουσίας την επικύρωση μιας εσωκομματικής διαμάχης που κρατούσε οκτώ χρόνια. Η απόφαση για την καθαίρεση του Νίκου Ζαχαριάδη προκάλεσε τριγμούς στο στελεχικό δυναμικό του παράνομου ΚΚΕ, που πλέον δρούσε μέσα από την ΕΔΑ, με αναλυτές της περιόδου να επισημαίνουν ότι οι αντιδράσεις στις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας συγκεντρώνονταν κυρίως σε πολλούς (περίπου τους μισούς) εξόριστους στον Αϊ-Στράτη αλλά και σε μεγάλη μερίδα των μελών του ΚΚΕ που είχαν καταφύγει σε ανατολικές χώρες.
